Gülen’in iadesi için müzakere haftası

Türkiye 15 Temmuz darbe giriÅŸiminden dört gün sonra ABD’ye Fethullah Gülen’in tutuklanması için dört ayrı dosya iletti.

Bunlar; Ankara Cumhuriyet BaÅŸsavcılığı’nın hazırladığı ve Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edilen, Fethullah Gülen Terör Örgütü / Paralel Devlet Yapılanması (FETÖ / PDY) hakkındaki Çatı Ä°ddianame,

Ä°stanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin, FETÖ/ PDY’nin Selam Tevhid soruÅŸturmasına kumpas kurduÄŸu iddiasıyla ilgili iddianame,

Ä°stanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nin FETÖ / PDY’nin "TahÅŸiyeciler"e kumpas kurduÄŸu iddiasına dair mahkeme tarafından kabul edilen iddianame,

ve Bursa 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kabul ettiÄŸi FETÖ/ PDY iddianamesi.

Türkiye 1981 tarihli Suçluların Ä°adesi AnlaÅŸması’na dayanarak Gülen hakkında geçici tutuklama kararı alınmasını talep etti.

Türkiye 9. maddeye işaret ediyor

Adalet Bakanı Bekir BozdaÄŸ, 19 AÄŸustos’ta, anlaÅŸmanın 9.maddesine göre Gülen’in tutuklanması gerektiÄŸini söyledi:

“ABD yetkili makamları 9. maddeye göre karar verilene kadar onu yakalamak ve tutuklamak zorundadır. Tedbir için onu tutuklayacak ve sonra dosyaları inceleyecek. Ardından ABD'nin iç hukukuna göre iade kararını deÄŸerlendirecek ondan sonra ona göre davranacak. Biz yargılama yapmıyoruz biz yargılama yapabilmek için iade talebinde bulunuyoruz. Delillerimizi ortaya koyuyoruz, diyoruz ki yargılama yapılması için iade edin. “

Elektronik ortamda iletilen dosyalar ayrıca 85 koli ile de gönderildi. ABD'ye gönderilen belgelerin yanısıra, 15 Temmuz 2016’daki darbe giriÅŸiminin Gülen’in emir ve komutasıyla gerçekleÅŸtirildiÄŸine iliÅŸkin devam eden soruÅŸturmalar var.

Dört ABD’li uzman geliyor

GeçtiÄŸimiz haftalarda ABD’ye giden Meclis komisyonunun temasları sırasında iki ülke uzmanlarının Gülen’in iadesi konusunda çalışması kararlaÅŸtırıldı. Bu çerçevede üçü ABD Adalet Bakanlığı, biri de DışiÅŸleri Bakanlığı’ndan olmak üzere dört uzman 22 AÄŸustos pazartesi günü itibariyle Ankara’da olacak.

ABD heyeti, ABD BaÅŸkan Yardımcısı Joe Biden’ın 24 AÄŸustos’ta gerçekleÅŸecek ziyareti öncesinde muhataplarıyla dosyaların ayrıntılarını görüşecek. Biden’in yapacağı görüşmelerde bu çalışmalar deÄŸerlendirilecek. Daha sonra da Türkiye’den bir heyet ABD’ye aynı amaçla gidecek.

Kerry beklenirken, Biden geliyor

Joe Biden’in geleceÄŸini BaÅŸbakan Binali Yıldırım açıkladı.

Daha önce DışiÅŸleri Bakanı John Kerry'nin geleceÄŸi duyurulmuÅŸtu. Kerry'nin yerine, ABD’nin iki numarasının gelecek olması, Türkiye’nin Gülen konusundaki ‘hassasiyeti’ne bir karşılık olarak yorumlandı. Ancak Ankara'da, Biden'ın ziyareti yine de ‘geç kalmış’ bir ziyaret olarak deÄŸerlendiriliyor.

BaÅŸbakan Yıldırım, Çankaya Köşkü’nde medya temsilcileri ile yaptığı görüşmede ÅŸunları söyledi:

“Åžu darbe teÅŸebbüsü olmadan önce bir takım itirazlar vardı. Ama 15 Temmuz’dan sonra böyle düşünmeleri dostluk ve iyi niyetle baÄŸdaÅŸmaz. Bu konuda olumlu adımlar atılmıyor mu, atılıyor. 15 Temmuz sonrası ABD’nin yaklaşımı 15 Temmuz öncesine göre çok farklı.

ABD hakkında yayılan kanaati önlemenin tek yolu bu adamı buraya teslim etmektir”

Biden’a verilecek mesaj

Yıldırım’ın sarf ettiÄŸi “ABD hakkında yayılan kanaat” ifadesi  Biden’a verilecek birkaç mesajdan birini oluÅŸturuyor. Yani darbe giriÅŸiminin ABD'nin bilgisinde ya da desteÄŸinde gerçekleÅŸtiÄŸi kanaati.

Türk hükümetine göre de kamuoyu nezdinde de, ABD’nin Gülen’in Pensilvanya’da kalmaya devam etmesine izin vermesi, geçmiÅŸte yaÅŸanan darbelerin ABD ile iliÅŸkisiyle birlikte düşünüldüğünde varolan algıyı pekiÅŸtiriyor.

Bu algı ABD yönetimini rahatsız ediyor. Darbe giriÅŸiminden bir gün sonra  rahatsızlığını ortaya koydu. 16 Temmuz günü DışiÅŸleri Bakanlığı Sözcüsü John Kirby, DışiÅŸleri Bakanları Kerry ile ÇavuÅŸoÄŸlu’nun yaptığı telefon görüşmesi hakkında bilgi verdi. Sözcü, ÇavuÅŸoÄŸlu'na, "ABD'nin darbe giriÅŸiminde payı olduÄŸu yönündeki ima ve iddiaların 'tamamen yanlış' ve ABD-Türkiye iliÅŸkilerine ‘zarar verici nitelikte' olduÄŸunun söylendiÄŸini açıkladı.

Türkiye 2016 Mayıs’ında Fethullah Gülen’i terör örgütü lideri, Gülen yapılanmasını terör örgütü olarak resmi belgelerine geçirmiÅŸti. ABD ise tıpkı Türkiye’nin bir baÅŸka hassasiyet noktası olan PKK’nın Suriye’deki uzantısı PYD gibi, PDY’yi yani Paralel Devlet Yapılanması’nı terör örgütü olarak nitelendirmedi. ABD DışiÅŸleri Bakanlığı Sözcüsü John Kirby, 2 Haziran 2016’da Gülen yapılanması için “terör örgütü olarak görmüyoruz” dedi.

Biden’a Ankara'da verilecek mesajlar arasında, Gülen'le ilgili kararın, Türk–Amerikan iliÅŸkilerinin bundan sonraki seyrini de belirleyeceÄŸi var.

BaÅŸbakan Yıldırım daha önce, Gülen’in iade edilmemesi halinde yaÅŸanacak durumu şöyle anlatmıştı:

“Bu ÅŸahsın, bu adamın arkasında, bu çete liderinin, bu terör örgütü başının arkasında duracak ülke göremiyorum. Bunun arkasında duracak ülke, Türkiye'ye dost deÄŸildir, Türkiye'ye karşı ciddi bir savaşın içindedir."

Biden beklentinin farkında olarak geliyor

21 Temmuz’da Joe Biden, BaÅŸbakan Yıldırım’ı aradı. Gülen’in iadesi konusunda “Türkiye’nin beklentisinin farkında olduklarını” söyledi.

Başbakanlık açıklamasında görüşmeye ilişkin şu bilgi verildi:

"ABD BaÅŸkan Yardımcısı Biden, milletimizin darbe karşısında ortaya koyduÄŸu cesareti överek, ABD’nin darbe teÅŸebbüsünü en başında kınadığını, müttefikleri Türkiye’ye destek vermeye devam edeceklerini, Fethullah Gülen’in iadesi konusundaki beklentimizin farkında olduÄŸunu, bu hususta bağımsız ABD mahkemelerince karar verilmesi gerektiÄŸini, her hâl ve karda, konuya dâir Türkiye ile birlikte çalışacaklarını ifade etmiÅŸtir.

Sayın BaÅŸbakanımız, Fethullah Gülen ve başında bulunduÄŸu terör örgütünün zararlı faaliyetleri konusunda ABD yönetimini uzun zamandır uyardığımızı, bu çerçevede, 15 Temmuz günü giriÅŸilen terörist kalkışmanın elebaşı konumundaki Fethullah Gülen’in iadesi için gerekli baÅŸvuru evraklarını ABD’ye ilettiÄŸimizi, bir müttefik olarak ABD’den beklentimizin Gülen’in Türkiye’ye iade edilmesi olduÄŸunu vurgulamıştır."

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada ise Biden’ın, darbe giriÅŸimine karışan kiÅŸiler hakkındaki soruÅŸturmaların, halkın demokratik kurumlara ve hukukun üstünlüğüne güvenini güçlendirecek ÅŸekilde yapılması çaÄŸrısında bulunduÄŸu belirtildi.

“BaÅŸkan Yardımcısı, ABD’nin, darbe giriÅŸimini soruÅŸturan Türk makamlarına destek vermeye, ABD’li hukuk uzmanlarının da [Türk] muhataplarıyla bu konu üzerinde çalışmaya hazır olduÄŸunu vurgulamıştır” denildi.

Didem Özel Tümer - aljazeera.com.tr